Ο Άαρον Σβάρτς (Aaron Swartz Η., 8 Νοεμβρίου 1986 -
11 Ιανουαρίου 2013) ήταν ένας Αμερικανός προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών, συγγραφέας, πολιτικός
διοργανωτής, και ακτιβιστής στο Διαδίκτυο. Βασική πυξίδα της
σύντομης ζωής του ήταν ο αγώνας για την ελεύθερη διάδοση της γνώσης σε όλους
μέσω του διαδικτύου.
Το 2009 κατάφερε να κατεβάσει και στη συνέχεια να διαθέσει ελεύθερα στο
Ίντερνετ περίπου το 20% των εγγράφων από Ομοσπονδιακά Δικαστήρια τα οποία ήταν
καταχωρημένα στη βάση δεδομένων PACER. Παρόλο που στις ΗΠΑ οι δικαστικές
αποφάσεις και έγγραφα που τις συνοδεύουν θεωρούνται κείμενα δημόσια και
προσβάσιμα σε όλους, η PACER χρέωνε την πρόσβαση, κερδίζοντας εκατομμύρια
δολάρια.
Το 2010 τοποθέτησε στα κρυφά ένα λάπτοπ στο δίκτυο του MIT και κατέβασε
από την τεράστια ψηφιακή βιβλιοθήκη JSTOR του ιδρύματος, η οποία διαθέτει με
συνδρομή άρθρα επιστημονικών περιοδικών, τέσσερα εκατομμύρια
δημοσιεύσεις. Τις κυκλοφόρησε με τη μορφή αρχείου torrent στο Ίντερνετ,
εξοργίζοντας το MIT και την JSTOR. Στις 6 Ιανουαρίου του 2011, ο Σουόρτς
συνελήφθη, αφέθηκε ελεύθερος αλλά του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για απάτη. Το JSTOR προβλημάτιζε τον Σουόρτς
κυρίως για δύο λόγους: ζητούσε μεν χρήματα αλλά δεν έδινε αμοιβή στους
συγγραφείς των άρθρων και απέκλειε τεράστιο αριθμό ανθρώπων (ιδιωτών, φτωχών,
ξένων φοιτητών κ.ά.) που δεν μπορούσαν να πληρώσουν για να αποκτήσουν πρόσβαση
στην ελεύθερη ακαδημαϊκή βιβλιογραφία που παράγεται από τα κολέγια και τα
πανεπιστήμια της Αμερικής
Και οι δύο υποθέσεις έβαλαν τον Σουόρτς στο στόχαστρο των αμερικανικών
Αρχών, αρχικά του FBI και κατόπιν της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA). Οι
διώξεις ξεκίνησαν επί προεδρίας Τζορτζ Μπους και συνεχίστηκαν κλιμακούμενες επί
προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Η JSTOR απέσυρε τις κατηγορίες, όχι όμως και το ΜΙΤ
που αρχικά τον κατήγγειλε για απάτη και μετά τήρησε μία «ουδέτερη στάση».
Η δίκη του επρόκειτο να γίνει στο τέλος του 2013 και αν καταδικαζόταν
(κάτι που νομικοί κύκλοι θεωρούσαν βέβαιο, με δεδομένη και την πολιτική πίεση
από το πανίσχυρο «λόμπι του κοπιράιτ» - δισκογραφικές και μεγάλα στούντιο του
Χόλιγουντ) αντιμετώπιζε εξοντωτικές ποινές, έως και 35 χρόνια φυλακή και 1
εκατομμύριο δολάρια πρόστιμο.
Στις 11 Ιανουαρίου 2013 ο Σβάρτς αυτοκτόνησε δια
απαγχονισμού στο διαμέρισμά του στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. 'Ηταν 26 ετών
Το πιο γνωστό κείμενο του Ααρον Σβάρτς
είναι το «Μανιφέστο για το Αντάρτικο της Ανοικτής Πρόσβασης». Το
δημοσίευσε το 2008 και έχει ως εξής:
«Η πληροφορία είναι δύναμη. Αλλά όπως κάθε μορφή δύναμης υπάρχουν αυτοί
που θέλουν να τη κρατήσουν για τους εαυτούς τους. Η παγκόσμια επιστημονική και
πολιτισμική κληρονομιά του κόσμου, δημοσιευμένη ανά τους αιώνες σε βιβλία και
περιοδικά, αρχίζει να ψηφιοποιείται όλο και περισσότερο και να μένει στα χέρια
μιας χούφτας ιδιωτικών εταιρειών. Θέλεις να διαβάσεις papers τα οποία έχουν
διάσημα επιστημονικά επιτεύγματα; Πρέπει να δώσεις τεράστια ποσά σε εκδότες σαν
την Reed Elsevier.
Απέναντι σε αυτό υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι αντιστέκονται. Το κίνημα του
Open Access πολεμάει σκληρά προκειμένου να διασφαλίσει πως οι επιστήμονες δεν
θα παραχωρήσουν τα copyrights, αλλά αντίθετα θα δημοσιεύσουν τη δουλειά στο
Internet, ώστε ο καθένας να έχει τη δυνατότητα να τη διαβάσει. Αλλά ακόμα και
αν αυτό γίνει, αυτό θα ισχύει μόνο για δημοσιεύσεις που θα γίνουν στο μέλλον.
Ο,τιδήποτε έχει δημοσιευτεί με copyright μέχρι τώρα θα έχει ήδη χαθεί.
Αυτό είναι μεγάλο τίμημα. Να επιβάλεις σε ακαδημαϊκούς να πληρώνουν
χρήματα ώστε να διαβάσουν τη δουλειά των συναδέλφων τους; Να σκανάρεις
ολόκληρες βιβλιοθήκες, αλλά μόνο να αφήνεις τα παιδιά στη Google να τις
διαβάσουν; Να παρέχεις επιστημονικά άρθρα στα καλύτερα πανεπιστήμια του Πρώτου
Κόσμου, αλλά όχι στα παιδιά του Παγκόσμιου Νότου; Είναι εξωφρενικό και μη
αποδεκτό.
«Συμφωνώ», μπορεί να λένε πολλοί, «αλλά τι μπορώ να κάνω; Οι εταιρείες
κρατάνε τα δικαιώματα, βγάζουν τεράστια ποσά χρεώνοντας τη πρόσβαση, και είναι
απόλυτα νόμιμο — τίποτα δε μπορούμε να κάνουμε για να τους σταματήσουμε». Κι
όμως, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε, κάτι το οποίο ήδη γίνεται: να το
αντιπαλέψουμε.
Εσάς με τη πρόσβαση σε αυτές τις πηγές δηλαδή φοιτητές, βιβλιοθηκάριοι
και επιστήμονες, σας έχει δοθεί ένα προνόμιο. Εσείς παίρνετε μέρος σε αυτό το
συμπόσιο της γνώσης, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος είναι κλειδωμένος απ’ έξω. Αλλά δε
χρειάζεται — στη πραγματικότητα, ηθικά, δε μπορείτε— να κρατήσετε αυτό το
προνόμιο για τον εαυτό σας. Έχετε το καθήκον να το μοιραστείτε με το κόσμο. Και
πρέπει: να μοιραστείτε τους κωδικούς σας με τους συναδέλφους σας και να
«κατεβάσετε» για τους φίλους σας.
Στο μεταξύ, εσείς που έχετε κλειδωθεί απ’ έξω, μη στέκεστε άπραγοι.
Κρυφοκοιτάξτε μέσα από τρύπες και πηδήξτε πάνω από φράχτες, ελευθερώστε την
πληροφορία που είναι κλειδωμένη από τους εκδότες και μοιραστείτε την με τους
φίλους σας.
Αλλά όλη αυτή η πράξη μένει στο σκοτάδι, κρυμμένη στον υπόκοσμο. Τη λένε
κλοπή ή πειρατεία, λες και το να μοιραστείς τη γνώση είναι ηθικά το ίδιο με το
να λεηλατείς ένα πλοίο και να σκοτώνεις το πλήρωμά του. Αλλά το να μοιράζεσαι
δεν είναι ανήθικο — είναι ηθικά επιτακτικό. Μόνο αυτοί που είναι τυφλωμένοι από
την απληστία θα αρνιόντουσαν να δώσουν ένα αντίγραφο στο φίλο τους.
Οι μεγάλες πολυεθνικές, φυσικά, είναι τυφλωμένες από απληστία. Οι νόμοι
κάτω από τους οποίους λειτουργούν το απαιτούν — οι μέτοχοι θα ξεσηκώνονταν για
κάτι λιγότερο. Και οι πολιτικοί τους οποίους έχουν εξαγοράσει τους
υποστηρίζουν, περνάνε νόμους οι οποίοι τους δίνουν την αποκλειστική δύναμη να
αποφασίζουν ποιος θα έχει ένα αντίγραφο.
Δεν υπάρχει δικαιοσύνη με το να ακολουθείς μη δίκαιους νόμους. Ήρθε η
ώρα να έρθουμε στο φως, στη μεγάλη παράδοση της κοινωνικής ανυπακοής, να
δηλώσουμε την αντίθεσή μας στην ιδιωτική κλοπή της δημόσιας κουλτούρας.
Πρέπει να πάρουμε την πληροφορία, όπου και αν είναι αποθηκευμένη, να
κάνουμε αντίγραφα, να τα μοιράσουμε στο κόσμο. Πρέπει να πάρουμε ότι δεν έχει
copyright και να το βάλουμε στο αρχείο. Χρειάζεται να αγοράσουμε κρυφές βάσεις
δεδομένων και να τις δημοσιοποιήσουμε στο Web. Πρέπει να κατεβάσουμε
επιστημονικά άρθρα και να τα ανεβάσουμε στα δίκτυα διαμοιρασμού αρχείων. Πρέπει
να παλέψουμε για αντάρτικο ανοιχτής πρόσβασης.
Με αρκετούς από εμάς, σε όλο το κόσμο, όχι μόνο θα καταφέρουμε να
στείλουμε ένα δυνατό μήνυμα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της γνώσης — αλλά θα
την κάνουμε παρελθόν.
Εσύ θα έρθεις μαζί μας;»
Το 2014 κυκλοφόρησε ελεύθερα η ταινία του Brian
Knappenberger «The Internet's Own Boy: The Story of Aaron Swartz», ένα
ντοκιμαντέρ για τη ζωή και τη δράση του 'Ααρον Σβάρτς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου